مقایسه ژنتیکی ماهی سفید دریای خزر Rutilus frisii kutum (Kamenskii, 1901) در رودخانه های گرگانرود و چشمه کیله (تنکابن) با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره
رضایی محمد*,شعبانی علی,شعبان پور بهاره,کشیری حدیثه
* گروه شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
تاکسونومی و بیوسیستماتیک (مجله پژوهشی علوم پایه دانشگاه اصفهان) بهار 1389; 2(1 (پیاپی 2)):1-14.
ساختار ژنتیکی ماهی سفید سواحل جنوبی دریای خزر، با استفاده از نشانگر ریزماهواره بررسی گردید. تعداد 50 قطعه ماهی در بهار 85، از رودخانه های گرگانرود (استان گلستان) و چشمه کیله (استان مازندران) صید شدند. از ده جایگاه ژنی ریزماهواره ای،(Ca1, Ca3, CypG3, CypG24, CypG27, CypG30, Lid1, Rru2, Rru4, Z21908) در این بررسی استفاده شدند که هر ده جایگاه ژنی چند شکلی نشان دادند. میانگین تعداد الل در سطح جمعیت ها 7.95 بود که پایین تر از مقدار مشاهده شده در ماهیان رودکوچ است. هر دو جمعیت علایمی از بروز تنگنای ژنتیکی نشان دادند. مقدار هتروزیگوسیتی مشاهده شده در گرگانرود 0.80 و در چشمه کیله 0.74 به دست آمد. از میان 20 تست جایگاه ژنی جمعیت در 11 تست انحراف معنی داری از تعادل هاردی واینبرگ مشاهده شد. نتایج به دست آمده از Fst(0.008) و Rst(0.04) تمایز ژنتیکی پایینی را میان مناطق نشان داد. همچنین، بر اساس آنالیز واریانس مولکولی، تنها 4 درصد تنوع مشاهده شده مربوط به بین جمعیت هاست. میزان فاصله ژنتیکی میان مناطق نیز 0.03 به دست آمد. به نظر می رسد مدیریت نامناسب برنامه بازسازی ذخایر ماهی سفید تاثیراتی منفی بر روی ساختار ژنتیکی این گونه گذاشته است.
کلید واژه: تنوع ژنتیکی، دریای خزر، ریز ماهواره، ساختار ژنتیکی،Rutilus frisii kutum
بررسی تنوع ژنتیکی ماهی کفال طلایی (Liza aurata (Risso, 1810 در سواحل استان گلستان با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره
قدسی زهره,شعبانی علی*,شعبان پور بهاره
* گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
تاکسونومی و بیوسیستماتیک (مجله پژوهشی علوم پایه دانشگاه اصفهان) بهار 1390; 3(6):35-45.
ماهی کفال طلایی از گونه های تجاری ارزشمندی است که در نواحی جنوبی دریای خزر به علت طعم خوب گوشت متقاضای بسیاری دارد. شناخت تنوع ژنتیکی منابع دریایی اهمیتی حیاتی در مدیریت و حفاظت از آنها دارد، زیرا این مساله اولین پیش نیاز برای حفظ سازگاری جمعیت ها تحت شرایط محیطی در حال تغییر است. در این مطالعه، شش جایگاه ریزماهواره به منظور بررسی تنوع ژنتیکی ماهی کفال طلایی در دو منطقه گمیشان و میانکاله در استان گلستان استفاده شد. تمایز بارز ژنتیکی در میان مناطق از طریق Fst، Rst و آنالیز واریانس مولکولی مشاهده نشد و میزان نسبتا بالایی از جریان ژنی بین جمعیت ها مشخص گردید. تنوع ژنتیکی دو منطقه، شامل گمیشان: تعداد الل در جایگاه: Na=14.667، تعداد الل موثر: Ne=10.355، هتروزیگوسیتی مشاهده شده: Ho=0.905 و هتروزیگوسیتی مورد انتظارHe=0.894 و میانکاله: 15Na=، Ne=10.223، Ho=0.863 و He=0.892 نیز تفاوت معنی داری نداشتند. علایمی از تنگنای ژنتیکی در جمعیت ها دیده شد. محافظت و بازسازی زیستگاه ها می تواند به افزایش اندازه جمعیت و کاهش خطر آسیب پذیری این گونه در آینده کمک کند.
کلید واژه: دریای خزر، تنوع ژنتیکی، ریزماهواره، کفال طلایی
* دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
شیلات (منابع طبیعی ایران) تابستان 1390; 64(2):145-152.
جمعیت ماهی سیاه کولی دریای خزر (Vimba vimba persa) در دو منطقه از سواحل جنوبی دریای خزر (تالاب انزلی و رودخانه حویق واقع در استان گیلان) با استفاده از ده نشانگر ریزماهواره پلی مورف مورد مطالعه قرار گرفت. در مجموع 153 الل مورد شناسایی گردید. بیشترین تعداد الل های مشاهده شده 17 الل در جایگاه CA3 و کمترین آن 3 الل در جایگاه Z8145 بوده که میانگین اللی در هر جایگاه 7.6 بدست آمد. میانگین هتروزایگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار به ترتیب 0.79 و 0.76 بود. بیشتر مناطق انحراف از تعادل هاردی - واینبرگ را نشان دادند. مقادیر محاسبه شده Fst در سطح معنی داری (p?0.01)، دو جمعیت از ماهی سیاه کولی خزری در سواحل جنوبی دریای خزر را نشان داد. بنابراین مدیریت برای حفاظت این گونه، برداشت پایا و بازسازی ذخایر با در نظر گرفتن حفظ تنوع ژنتیکی توصیه می شود.
کلید واژه: سیاه کولی خزری Vimba vimba persa، ژنتیک جمعیت، ریزماهواره، دریای خزر
مطالعه تنوع ژنتیکی و ساختار جمعیت ماهی سیاه کولی ((Vimba vimba persa (Pallas, 1814)) در سواحل شرقی و غربی دریای خزر (رودخانه های حویق و گرگانرود) با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره
محمدیان سمیرا,رضوانی گیل کلایی سهراب*,کاظمیان محمد,کمالی ابوالقاسم,تقوی محمدجواد,روح الهی شقایق,لالویی فرامرز,نیرانی محبوبه
* موسسه تحقیقات شیلات ایران، تهران
تاکسونومی و بیوسیستماتیک (مجله پژوهشی علوم پایه دانشگاه اصفهان) زمستان 1389; 2(5):29-38.
در سواحل جنوبی دریای خزر (رودخانه حویق واقع در استان گیلان و رودخانه گرگانرود واقع در استان گلستان) با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره تنوع ژنتیکی و ساختار جمعیت ماهی سیاه کولی دریای خزر (Vimba vimba persa) مطالعه شد. هدف از این تحقیق، مطالعه ساختار جمعیت های احتمالی مربوط به گونه سیاه کولی در دریای خزر و همچنین معرفی نشانگرهای ژنتیکی مربوط است. در این بررسی تعداد 50 نمونه ماهی سیاه کولی توسط صید پره از مصب رودخانه های گرگانرود، واقع در استان گلستان (30 نمونه) و حویق، واقع در استان گیلان (20 نمونه) جمع آوری شد. استخراج ژنوم DNA از بافت باله نمونه های جمع آوری شده با استفاده از روش فنل- کلروفرم صورت گرفت و سپس واکنش PCR با 17 جفت آغازگر ریزماهواره انجام پذیرفت که 10 جفت از آنها توانایی تولید باندهای پلی مورف را داشتند. میانگین اللی به دست آمده در هر جایگاه 6.75 و میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار به ترتیب 0.817 و 0.735 به دست آمد. بیشتر مناطق انحراف از تعادل هاردی- واینبرگ را نشان دادند. با توجه به مقادیر محاسبه شده Fst، به نظر می رسد که دو جمعیت معنی دار از ماهی سیاه کولی در سواحل شرقی و غربی دریای خزر وجود دارد که باید در بازسازی ذخایر مدنظر قرار گیرد. بر اساس نتایج به دست آمده در این بررسی، با توجه به کاهش شدید جمعیت این گونه و وجود تنوع ژنتیکی نسبتا بالا، می توان حدس زد که این گونه در گذشته از تنوع فوق العاده بالایی بر خوردار بوده است.
کلید واژه: تنوع ژنتیکی، دریای خزر، ریزماهواره، سیاه کولی، گلستان، گیلان
* دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله علمی شیلات ایران (فارسی) بهار 1387; 17(1):99-108.
ساختار جمعیتی ماهی شیپ در سواحل جنوبی دریای خزر و رودخانه اورال با استفاده از روش ریز ماهواره مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 73 نمونه ماهی از 5 منطقه در 2 ناحیه نمونه برداری شدند. ناحیه اول مناطق انزلی، رودخانه سفید رود، بابلسر، گرگان و ناحیه دوم رودخانه اورال بود. با استفاده از 4 پرایمر ریز ماهواره ماهیان مورد بررسی قرار گرفتند. 4 پرایمر مورد استفاده در 5 جایگاه ژنی تولید باند DNA نمودند که از بین آنها 3 جایگاه پلی مورف بود. متوسط هتروزایگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار بترتیب 0.75 و 0.86 بدست آمد. آنالیز AMOVA اختلاف بین نواحی نمونه برداری را 3 درصد (P?0.08)، بین مناطق نمونه برداری را 3 درصد (P?0.02) و داخل مناطق 94 درصد (P?0.03) را معنی دار نشان داد. برطبق نتایج بدست آمده ماهی شیپ رودخانه اورال از ماهی شیپ مناطق جنوبی دریای خزر جداست که این امر باید در مراکز تکثیر و بازسازی ذخایر ماهی شیپ مدنظر قرار گیرد.
کلید واژه: ریز ماهواره، ماهی شیپ، استروژن، رودخانه اورال، دریای خزر